To  osjetljivo granicarsko naselje prema Turcima ( 1482-1684 ) nikada od Mlecana nije dobilo povezane odbrambene zidine oko grada, nego samo jednu tvrdjavu ( sv.Kriz, 1570 god. ) iznad naselja. Ipak, 10 kula, zvanih “ cardaci “, predstavljali su smisljeni sistem punktova, koji su stitili cijelo naselje od napada i davali poseban karakter izgledu naselja.

Vise od 300 kuca i palata, gusto rasporedjenih uz obalu i po padinama brda, svrstavale su pazljivo statistike XVIII vijeka u one biranih arhitektonskih linija (207 ) i one obicne ( 117 ), dok se za 14 crkava najcesce navodi i juspatronat uglednih porodica.

Nova monumentalna zupna crkva sv.Nikole ostala je nedovrsena, pa od drugih crkava treba spomenuti „ Gospu od Rozarija „ s izvanrednim okotogonalnim zvonikom, koju je 1678.god. izgradio nadbiskup Andrija Zmajevic pokraj svoje palate, visoko iznad naselja. Zatim, tu je crkva sv.Marka iz 1760.god. s bogato ukrasenim proceljem, koja je okupljala gradjane u Bratovstini. Treba spomenuti samostan i crkvu sv.Antuna, donatora Mazarovica, u blizini tvrdjave, iz 1679.god., pa crkve sv.Ivana Krstitelja, sv.Ane i dr. ali i nedovrsena zupna crkva sv. Nikole ostavlja neke bitne tragove monumentalnosti u orojekktu Giuseppe Beatija, koji ostvaruje jednu venecijansko-rimsku varijantu baroka XVII-XVIII vijeka. Godine 1691. prota Giovanni Scarpe poceo je graditi impozantni zvonik visok 55 m, na pet spratova, s rasclanjenim nizom loza, koji je kostao 55.000 dukata i zapisom da je mletackim osvajanjem Herceg Novog i Risna, prestalo opasno tursko susjedstvo. U silueti Perasta ostaje, premda nedovrsena i otvorena, velika apsida glavnog oltara, uz dvije sakristije.

Od palata treba spomenuti raskosnu palatu Bujovica iz 1694.g., sada Muzej grada Perasta, s pet arkada monumentalnog trijema u bunjatu i pet harmonicnih balkona na trima fasadama. Iako nasip novog puta uz more ostavlja utisak da je „ utonula „, a time se izgubila njena puna likovna snaga, palata Bujovic ostaje medju najljepsim na cijelom nasem primorju. Osim toga, siluetu Perasta obogacuje i palata Smekja, s dva velika balkona, balustradama i suzenim trecim spratom tipa prosirene „ vidionice „. Vrijedne se i palate Viskovica, Bronza s mramornim reljefom „ Navjestenja „, pa Balovica, Mazarovica, Sestokrilovica, Brajkovica i dr.

Zahvaljujuci svemu tome, savremeni su istoricari umjetnosti tu estetsku snagu baroknog Perasta veoma visoko ocijenili: „ ... u kome bez poetske fraze, svaki kamen svojom patinom, svaki portal svojom elegancijom stvaraju apoteozu dalmatinskog baroka i gdje se gubi vjecni prizvuk provinscije. Ali tu vise nego u pojedinom spomeniku, iz cjeline nam progovara ta atmosfera koja spaja u jednom akordu i kupole crkava i stubice balkona i zlatnu patinu vremena... Perast je kulminacija dalmatinskog baroka.“ ( dr.Kruno Prijatelj ). A citavo to bogatstvo stvarano je na osnovi intenzivne pomorske trgovine i carinskih povlastica, koje je Perast dobijao za ucestvovanje u borbama, posebno za bespostedne sukobe sa piratima.

Iako prastaro naselje, Perast ce se tek od sredine XV vijeka ekonomski, politicki i kulturno jace trazvijati. To je vrijeme kada Boka ulazi u sastav Mletacke republike ( 1420 ), a otomanska se sila priblizava bokeljskom zalivu odreedjujuci mu sudbinu puna dva vijeka. Do tada Perast je malo naselje s mnogo vrsnih brodograditelja, a ima i manje brodove za trgovinu i ribarenje. Juristikcija Kotora nad otokom i opatijom sv.Djordja ( IX vijek ) pocinje da smeta Perastu koji se ekonomski sve vise osamostaljuje i uzdize da bi dobio strateski i politicki vaznu poziciju poslije turskog osvajanja dijela Boke od Herceg Novog do Risna ( 1482 ). Postajuci granicni grad dobija ekonomske i politicke privilegije koje su Perastani dobro znali iskoristiti.

Venecija podstice razvitak peraske flote, koja se koristi ne samo u trgovini vec se i vrlo uspjesno bori protiv otomanskih pirata. Vrsni pomorci i trgovci dolaze tako na glas i kao dobri ratnici. To im donosi posebno casnu privilegiju da budu cuvari ratne zastave admiralskog broda Republike sv. Marka „ Gonfalonea „ pa i nose titulu Gonfaloniera tj. onih koji su u pomorskim bojevima zivotom cuvali stijeg. Sve do propasti Republike 1797. Perast je zadrzao tu priv ilegiju.

S obzirom na granicnu poziciju koja je gradu davala vazan strateski i politicki znacaj, Perast se razvija pod dramaticnim okolnostima uslovljenima sukobom Turske i Venecije, koji se u ovom podrucju posebno jako osjecaju. Medjutim, ta situacija ne sprijecava, vec kao da favorizira kulturni uspon grada. To se posebno ogleda u jakoj graditeljskoj aktivnosti.

Raskosne palate, brojne kapele i crkve, uvoz umjetnickih djela, literarno stvaralastvo, sve su to svjedocanstva jednog intenzivnog istorijskog zbivanja koje nam danas iz perspektive vremena djeluje nerazmjerno i velicini mjesta i broju stanovnika.

PERASKE PLEMICKA PORODICE – KAZADE – tradicija govori da je Perast od davnina imao 12 porodicnih bratstava, koja su se isticala. U srednjem vijeku i na dalje to su poznate kazade koje nose naziv po prvobitnim porodicama. kazade su bile sastavni dio peraske komune, a njihovi poglavari su birani u gradskom vijecu svako nekoliko godina. Kazade su bile slijedece: 1) Studeni; 2) Dentali; 3) Vukasovic; 4) Brajkovic; 5) Sestokrilovic; 6) Bratica; 7) Stoisic; 8) Smilojevic; 9) Silopi; 10) Cizmaj; 11) Perojevic; 12) Miokovic.
Svaka kazada je davala po jednog barjaktara, sto je cinilo ukupno 12 barjaktara. Perast je nosio titulu zastitnika barjaka Svetog Marka.